W tym przypadku nasze stare bajki i podania dobrze odzwierciedlają historię.
1. Co się zgadza:
– szańców strzegli wyznaczeni do tego miejscowi chłopi zwani „wybrańcami”
– Turcy i wspierający ich Tatarzy stanowili dla Śląska Cieszyńskiego poważne zagrożenie
– co najmniej raz, w roku 1663, Szańce powstrzymały Tatarów przed wejściem do Księstwa
2. Co się nie zgadza:
– no cóż, na Szańcach nie rozegrała się ostatnia bitwa pomiędzy Janem III Sobieskim a uciekającymi spod Wiednia Turkami
3. O czym się nie mówi:
– że Szańce chroniły nie tylko przed dalekimi Osmanami, ale także bliskimi Węgrami, kwestionującymi przebieg granicy cieszyńsko-madziarskiej.
Kompleks mniejszych i większych fortyfikacji, ciągnący się wzdłuż południowej granicy Księstwa Cieszyńskiego został w większości rozebrany przez miejscowych dla pozyskania materiału budowlanego.
Ich pozostałości można jednak wciąż zwiedzać, a Wielki Szaniec w Mostach nadal robi wrażenie.
