Zaawansowana utopcologia: ciekawostki z życia utopców od kołyski po mokry koniec.
Ze śląskocieszyńskich magicznych podań najbardziej lubię te krótkie i proste, bezpertensjonalne i raczej pozbawione morałów. Wspominałem o tym wiele razy: wiele z nich to żadne bojki do dziecek. To proste historie z życia, w które dawniej (choć wcale nie bardzo…
Sezon kąpielowy w pełni. Uważajcie na siebie! Utopca w jego formie podstawowej poznać można po kilku rzeczach: stroju w barwach zielono-czerwonych, zimnej twarzy, pozostawianych po sobie mokrych plamach itd. Utopiec ma jednak kilka supermocy. Na przykład może zmienić się w…
Mokra śmierć to wcale nie koniec twych kłopotów! Po ugryzieniu wampira możesz zostać wampirem, po ataku zombie – zombie. Ale po utopieniu nie zostaniesz utopcem. Tak byłoby za dobrze. Utopce bowiem zbierają dusze swoich ofiar… … i trzymają je w…
A. Zielóno. B. Modro. C. Czerwóno. D. Koloru łutopcowygo! Historia jest taka: Były raz na dziedzinie tańce. Na tańce przyszła szwarno dziołcha. Tańcowała wesoło i bez pamięci, ale gdy wybiła północ nagle posmutniała. Chłopcy ze wsi postanowili odprowadzić ją do…
Tak, to się zdarza. Na szczęście nie każde spotkanie z utopcem musi skończyć się utopieniem! W cieszyńskich podaniach nadzwyczaj często pojawia się motyw utopca, który potrzebuje podwózki do szwagra, albo i przewozu dobytku przy przeprowadzce. Zwykle wskakiwał taki chłopu na…
Rzadko w cieszyńskich bajkach pojawiają się dwa magiczne stwora naraz. Podanie z Nydku, opracowane przez Jurę z Gróniczka, jest wyjątkowe pod wieloma względami* Przede wszystkim, nie występują w nim ludzie. Żadni. Same utopce. No i nasze nocznice/bandurki, czyli polskie błędne…
Czy utopca można utopić? A może wysuszyć, jak rozjechaną żabę na asfalcie? Utopiec jest istotą magiczną – ma nadludzką siłę i może zmieniać postać, zamieniając się w niemal dowolne zwierzę. Utopca moża jednak przegnać, pojmać, a nawet zgładzić. O sposobach…
Ze źródeł historycznych wiemy, że na Śląsku Cieszyńskim pijaństwo długo było poważnym problemem. Walkę z nim toczyły m.in. wyznaniowe ‘ruchy wstrzemięźliwości’. Czy problem ów dotyczył jedynie ludzi? Z historycznych źródeł bajkowych, wiemy, że nie był on obcy także cieszyńskim utopcom.…
Wyjechały na saksy do Rajchu? Albo na zmywak pod Birmingham? Zniknęły, kiedy uregulowano rzeki. Co teraz robią nasze wasermóny? Może topią dalej, tylko gdzie indziej. W dzikich rzekach, dajmy na to, Syberii. A może i nie wyemigrowały. Może tylko cicho…
Cieszyńskie utopce nie chcą, żebyś wiedział o tym zielu! Jeden prosty sposób na bezpieczeństwo: Czym jest tulija? Wszyscy wiemy, co utopiec może. O kilku sposobach na skuteczną obronę przed nim pisałem wcześniej. Jednym z nich był ziele zwane po naszymu…
Słyszymy o tym czasem: zdarza się w dalekich i obcych krajach. Rodzina karze śmiercią za złamanie społecznego tabu. Ofiarami padają zwykle kobiety. Mord honorowy. Okazuje się, że temat nie jest obcy cieszyńskim podaniom. Jeżeli przynosi to komuś ulgę, to zdarzał…
W Polsce Pudzian walczył z Najmanem, a były premier Kazimierz Marcinkiewicz zmierzył się w ringu z Rafałem Collinsem. A co, gdyby stworzyć cieszyńsko-bajkową wersję KSW? Ondraszek vs Janosik? Fajermón vs Utopiec? Byłoby to ciekawe. Na szczęście z naszych bajek znamy…
Jeszcze na początku XX wieku wierzono w nie powszechnie i szczerze. A dziś? Kto ostatnio widział utopca? Co się z nimi stało? Kiedyś żyły w każdej rzeczce i potoczku. Okazuje się, że powodem ich zniknięcia może być ingerencja człowieka w…
Utopce ich nienawidzą! Stosuj je latem. Jak bezpiecznie cieszyć się kąpielami i chronić przed atakiem utopca siebie i swoich bliskich w sezonie wakacyjnym? Babcia zawsze mi powtarzała, że bezpiecznie do wody wejść można dopiero po Nocy Świętojańskiej (23-24.06). Inni twierdzą,…
Być może wiślańskie bajki o utopcach to wcale nie bajki? „Z topielcem (upiorem) niemal każdy starszy miał już do czynienia” pisał z Wisły w latach osiemdziesiątych XIXw. Hoff. W swoim „Lud Cieszyński. Obraz entograficzny” wrzucił utopce do rozdziału ‘”Przesądy i…
Księża na wszystko mają wyjaśnienie proste i nudne: nocznice – dusze pokutujące, fojermóny – dusze pokutujące nawet utopce – a jakże – dusze pokutujące! Czytam sobie nasze podania stela i co rusz jakiś farorz wyjaśnia tam wiernym, skąd wziął się…
Stela! Cóż, przynajmniej te nasze. W szerszej, głównie słowiańskiej, mitologii utopce mają bardziej ponure pochodzenie: utopcem stawał się utopiony człowiek, często samobójca lub nieochrzczone dziecko. Według innych wierzeń, utopce, jako stwory ze świata podziemi, powstały z gliny lub wodnego mułu.…
Zastanawialiście się kiedyś? Ze złości? Z natury? Z nudów? No cóż, utopiec topi, bo taką ma robotę i wytyczne od pracodwacy. Jak zaleźć utopcowi za skórę, może utopić z zemsty (utopce charakteryzują się dość wrażliwym ego i raczej jednostronnym poczuciem…
Zdecydowanie tak! Możemy dowiedzieć się o tym z krótkiej książki “Bajki o Utopcach z okolic Strumienia spisane przez ks. Oskara Zawiszę”. Ksiądz Oskar między latami 1904-1909 zebrał tam 28 króciutkich… no właśnie, czego? Nic nie wygląda tu na standardową bajkę:…
Bardzo ważne: Jak poznać utopca? Utopiec w swej zwykłej postaci wyglądem wygląda do złudzenia ludzko. Dla bezpieczeństwa swojego i swoich bliskich ważnym jest wiedzieć, jak owego poznać. Utopiec według lokalnych podań: – je obleczóny jako myśliwy, taki zielóny -może mieć…
